پرسشهای متداول در رابطه با معاملات فصلی (ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات مستقیم)

مؤدیانی که اطلاعات معاملات فصلی را به صورت برخط(OnLine) یا غیربرخط (OffLine) یا به صورت لوح فشرده از طریق سامانه ارسال یا تحویل ادارات کل امورمالیاتی نموده اند برای اصلاح اطلاعات می-بایستی شرح اصلاحات با ذکر جزئیات به انضمام رسید نهایی ارسال اطلاعات را طی یک نامه به اداره کل امورمالیاتی مربوطه اعلام نمایند تا اداره کل وفق مقررات نسبت به اصلاح اطلاعات اقدام نماید.

انجام تکلیف در خصوص اجرای دستورالعمل ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم مانع اجرای تکالیف مقرر در ماده ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم (و یا بالعکس) نبوده و ارسال اطلاعات مذکور الزامی می باشد و در غیر این صورت مشمول جرائم متعلقه خواهند شد.

چنانچه انتهای سال مالی اشخاص حقوقی در خلال یکی از فصلهای سال شمسی باشد، برای فصل شمسی مذکور دو فهرست معامله تنظیم و ارسال می نمایند، به گونه ای که از ابتدای فصل شمسی تا پایان سال مالی یک فهرست و همچنین از ابتدای سال مالی تا پایان فصل شمسی مذکور نیز یک فهرست جداگانه تسلیم می نمایند.

برای تکمیل معاملات فصلی مربوط به فروش به اشخاص خارجی که در ایران اقامت و فعالیت ندارند از جمله صادرات لزومی به درج شماره اختصاصی اشخاص خارجی نمی باشد ولی باید کلیه اطلاعات مذکور بصورت فصلی ارائه گردد

شماره اختصاصی اشخاص خارجی را چگونه می توان دریافت کرد؟

الف) هنگام ثبت سفارش در سایت رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت به نشانی www.sabtaresh.tpo.ir شماره ای به عنوان شناسه(کد) فروشنده دریافت می گردد شماره مذکور به عنوان شناسه اختصاصی اشخاص خارجی بوده و باید در سامانه معاملات سازمان امور مالیاتی در هنگام ارسال اطلاعات واردات درج گردد.
ب) در سایت سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی www.tax.gov.ir دربخش استعلام و اخذ کد فراگیر اتباع خارجی امکان دریافت کد فراگیر اتباع خارجی برای اشخاص حقیقی وجود دارد منظور از کد فراگیر اتباع خارجی همان ” شماره اختصاصی اشخاص خارجی” است که برای افراد حقیقی بکار می رود.

اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع این دستورالعمل مکلفند مادامی که برای آنها شماره اقتصادی صادر نشده از شماره ملی برای اشخاص حقیقی و شناسه ملی برای اشخاص حقوقی به جای شماره اقتصادی درمعاملات استفاده نمایند.

جرائم متعلقه ماده ۱۶۹ مکرر ق.م.م شامل چه مواردی می باشد؟
الف) در صورت «عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود مشمول جریمه ای معادل ده درصد (۱۰%) مبلغ مورد معامله ای که بدون رعایت ضوابط فوق انجام شده است خواهند بود.
ب) عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور طبق دستورالعمل صادره مشمول جریمه ای معادل یک درصد (۱%) معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است خواهد بود. »
ج) استفاده کنندگان از شماره اقتصادی دیگران نسبت به مالیات بردرآمد و همچنین جرائم موضوع این ماده با اشخاصی که شماره اقتصادی آنان مورد استفاده قرار گرفته است مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
د) در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری و فروشنده نسبت به اجرای تکلیف قانونی خود مبنی بر تکمیل فرم امتناع و ارسال آن به اداره امور مالیاتی خود اقدام نماید خریدار با توجه به مسئولیت تضامنی مشول جریمه ای معادل ۱۰% مبلغ مورد معامله خواهد بود.
هـ) عدم ارائه صورتحسابهای مربوط به خریدهای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای “الف” و”ب” ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم در سال عملکرد و سال بعد از آن که مورد درخواست ماموران مالیاتی قرار گیرد مشمول جریمه ای معادل ۱۰% مبلغ صورتحسابهای ارائه نشده خواهد بود.
و) هرگونه جعل، تقلب، معاملات غیرواقعی، سوء استفاده وتبانی اشخاص موضوع دستورالعمل ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم در ارتباط با صدورصورتحساب وشماره اقتصادی خلاف مقررات بوده وضمن مسئولیت تضامنی، مطابق با قانون مبارزه با پولشویی، قانون ارتقاء سلامت نظام اداری مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و سایر قوانین و مقررات مربوطه اقدام خواهد گردید.
ز) هرگاه سازمان امور مالیاتی کاربرد وسایل و روشها وصورت حسابها و فرم هایی را جهت نگاهداری حساب برای هر گروه از مودیان ضروری تشخیص دهد مودیان مکلف به رعایت آنها می باشند، عدم رعایت موارد مذکور در مورد مودیانی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی هستند موجب بی اعتباری دفاتر مربوط خواهد بود و در مورد سایر مودیان موجب تعلق جریمه ای معادل بیست درصد (۲۰%) مالیات منبع مربوط می باشد.
ح) چنانچه ادارات امور مالیاتی ذیربط موقع رسیدگی، به موارد تخلفی مانند جعل، تقلب، معاملات غیر واقعی و تبانی و سوء استفاده راجع به صورتحساب و شماره اقتصادی برخورد نمایند، موظفند از طریق اداره کل ذیربط به دادستانی انتظامی مالیاتی گزارش نمایند تا عندالاقتضاء متخلفین تحت پیگرد قضایی قرار گیرند. اقدام به تعقیب قضایی، مانع مطالبه و وصول جرائم مالیاتی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر نخواهد بود .
ط) اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای (الف) و(ب) ماده (۹۵) قانون مالیاتهای مستقیم مکلف به نگهداری صورت حسابهای مربوط به خریدهای خود در سال عملکرد و سال بعد از آن می باشند و در صورت درخواست ماموران مالیاتی باید به آنان ارائه دهند. در غیر این صورت مشمول جریمه ای معادل (۱۰%) صورت حساب های ارائه نشده خواهند بود
ی) جرائم ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم غیرقابل بخشش است و از طریق مقررات اجرایی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم قابل وصول خواهد بود.

تکلیف فروش به خریدارانی که کد اقتصادی ارائه نمی دهند چیست ؟
براساس دستورالعمل اجرایی در خصوص فروش به یکی از چهار وضعیت ذیل می توان اقدام نمود:
الف) در صورتیکه مبلغ هر صورتحساب (فاکتور) کمتر از ۸،۸۰۰،۰۰ ریال باشد (۱۰% حد نصاب معاملات کوچک)، در اینصورت الزامی به درج شماره اقتصادی خریدار بر روی صورتحساب نمی باشد و می توان فروش های مذکور را به صورت تجمیعی و در قسمت “معاملات کمتر از ۱۰% مبلغ حد نصاب” درسامانه معاملات فصلی وارد نمود عدم درج شماره اقتصادی خریدار بر روی صورتحسابهای مذکور در شمول جرائم متعلقه نخواهد بود.

ب) در صورتیکه خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری کند چنانچه فروشنده، مشخصات خریدار و موضوع مورد معامله را ظرف مهلت یک ماه از زمان انجام معامله در فهرست امتناع تکمیل و به اداره امور مالیاتی اعلام نماید، مشمول جریمه تخلف از این بابت نخواهد بود، در غیراینصورت طرفین معامله متضامناً مسئول خواهند بود.

مشمولین اجرای دستور ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم چه اشخاصی هستند؟
کلیه اشخاص حقوقی وحقیقی موضوع ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحیه مصوب ۲۷/۱۱/۸۰ که شامل :
الف) صاحبان مشاغل بند”الف” که به موجب این قانون مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر روزنامه وکل موضوع قانون تجارت هستند و باید دفاتر و اسناد و مدارک مربوط را بار عایت اصول وموازین و استانداردهای پذیرفته شده حسابداری نگاهداری کنند.
ب) صاحبان مشاغل بند ” ب” که برحسب این قانون مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر درآمد وهزینه می باشند. نمونه های دفاتر مذکور توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می گردد و دردسترس قرار می گیرد.
طبق ماده ۹۶ صاحبان مشاغل موضوع بند”الف” ماده (۹۵) این قانون عبارتند از :
۱) دارندگان کارت بازرگانی و کلیه واردکنندگان وصادرکنندگان.
۲ ) صاحبان کارخانه ها و واحدهای تولیدی که برای آنها جواز تاسیس و پروانه بهره برداری از وزارتخانه ذیربط صادر شده یا می شود .
۳) بهره برداران معادن.
۴) صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری ودفترداری، خدمات مالی و ارائه دهندگان خدمات مدیریتی ، مشاوره ای، انفورماتیک، رایانه ای اعم از سخت افزاری و نرم افزاری و طراحی سیستم وحسابداران رسمی .
۵) صاحبان مراکز آموزشی و پرورشی، آموزشگاههای آزاد، مدارس غیرانتفاعی، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی .
۶) صاحبان بیمارستانها، زایشگاهها، آسایشگاهها، درمانگاهها و خانه های سالمندان
۷) صاحبان متلها وهتلهای سه ستاره وبالاتر.
۸) بنکداران، عمده فروشها، فروشگاههای بزرگ، واسطه های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها .
۹) نمایندگان موسسه های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی وخارجی.
۱۰)صاحبان موسسات حمل ونقل موتوری، زمینی، دریایی وهوایی اعم از مسافری یا باربری .
۱۱) صاحبان موسسات مهندسی و مهندسی مشاور.
۱۲) صاحبان موسسات تبلیغاتی و بازاریابی.
صاحبان مشاغل موضوع بند”ب” ماده (۹۵) این قانون عبارتند از:
۱)صاحبان کارگاههای صنعتی .
۲) صاحبان مشاغل ساختمانی، تاسیسات فنی و صنعتی، نقشه کشی، نقشه برداری، محاسبات فنی و نظارت .
۳) چاپخانه داران، لیتوگرافها، ارائه دهندگان خدمات چاپ و گرافیستها.
۴) صاحبان مراکز ارتباطات رایانه ای.
۵) وکلا، کارشناسان، مترجمان رسمی دادگستری، مشاوران حقوقی و اعضای سازمان های نظام مهندسی.
۶)محققان، پژوهش گران و کارشناسان آزاد که به تهیه و ارائه طرح های تحقیقاتی اشتغال دارند.
۷)دلالان، حق العملکاران، کارگزاران.
۸) صاحبان مراکز فرهنگی- هنری، فرهنگسراها، کانون های حرفه ای و انجمن های صنفی تخصصی.
۹)صاحبان سینماها، تماشاخانه ها ومکان های تفریحی و ورزشی.
۱۰) صاحبان مشاغل فیلم برداری، دوبلاژ، مونتاژ و سایر خدمات سینمایی.
۱۱) پزشکان ودندانپزشکان که دارای مطب هستند و دامپزشکان که به حرفه دامپزشکی اشتغال دارند.
۱۲) صاحبان آزمایشگاه ها، رادیولوژی ها، فیزیوتراپی ها، سونوگرافی ها، الکتروانسفالوگرافیها، سی تی اسکن ها، سالن های زیبایی و دیگر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی طبی وغیر طبی، صاحبان داروخانه ها اعم از انسانی ودامی، لابراتوارهای دندانسازی، مراکز ترک اعتیاد، موسسات ترمیم وکاشت مو، سازندگان اعضای مصنوعی، مراکز بینایی سنجی و شنوایی سنجی، مشاوره ژنتیک، مشاوره روانسنجی و روانشناسی، دفاتر خدمات پرستاری، مامایی و مراکز خدمات آمبولانس.
۱۳) صاحبان میهمان سراها، میهمان پذیرها و مسافرخانه ها.
۱۴) صاحبان تالارهایی پذیرایی، رستوران ها، تهیه کنندگان غذاهای آماده، ارائه دهندگان خدمات پذیرایی و کرایه دهندگان ظروف.
۱۵) صاحبان دفاتر اسناد رسمی.
۱۶) صاحبان تعمیرگاه های مجاز و اتوسرویسها.
۱۷) صاحبان نمایشگاه ها و فروشگاه های اتومبیل و بنگاه های معاملات املاک و آژانس های کرایه اتومبیل.
۱۸) سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر.
۱۹) عاملان فروش و فروشندگان آهن آلات، فروشندگان مصالح ساختمانی دارنده عاملیت مجاز یا توزیع(سیمان، گچ و سایر مصالح ساختمانی)
۲۰) صاحبان دفاتر خدمات ارتباطی(دفتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس های پستی)، صاحبان دفاتر خدمات دولت الکترونیک(پلیس+ ۱۰) و دفاتر خدمات الکترونیک شهر.
۲۱) صاحبان جایگاهای اختصاصی فرآورده های نفتی و گاز(پمپ های بنزین و گازوئیل و گاز).
۲۲) صاحبان مهدهای کودک و پیش دبستانی.
۲۳) ناشران و صاحبان موسسات انتشاراتی.
۲۴) صاحبان دفاتر خدمات پیک موتوری.
۲۵) صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی.
۲۶) شیرینی فروشان و قنادی های دارای کارگاه.
۲۷) صاحبان کارگاه های تولیدی نان های حجیم، فانتزی و صنعتی.

منبع: سازمان امور مالیاتی